بررسی عوامل موثر بر اتخاذ رفتارهای ارتقاء دهنده سبک زندگی نوجوانان با کاربرد تئوری رفتار برنامه ریزی شده

مقدمه: سبک زندگی ناسالم باعث بوجود آمدن خطرات بهداشتی مهم در نوجوانی و بیماری های غیرواگیر در بزرگسالی می شود. ارزیابی نیازهای آموزشی با استفاده از تئوری  قبل از مداخله یک پایه و اساس برای برنامه ریزی آموزشی در ارتقای سبک زندگی است. هدف مطالعه حاضر بررسی عوامل موثر بر اتخاذ رفتارهای ارتقاء دهنده سبک زندگی دانش آموزان شهرگناباد با کاربرد تئوری رفتار برنامه ریزی شده بود. روش بررسی: در این مطالعه توصیفی تحلیلی، 175 دانش آموز در محدوه سنی 15-12 سال با روش نمونه گیری چند مرحله ای تصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها پرسشنامه طراحی شده بر اساس سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده در زمینه سبک زندگی نوجوانان استفاده شد. داده ها در نرم افزارspss  نسخه 20 با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، آنالیز رگرسیون چند گانه و آزمون مستقل t-test تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: میانگین و انحراف معیار (9/0± 5 /13) سال به دست آمد. یافته ها نشان دادند کیفیت سبک زندگی با افزایش سن دانش آموزان و تحصیلات پدر کاهش می یابد. در تغذیه سالم (438/0=p) و عدم پذیرش سیگار و الکل (256/0=p) قصد با رفتار ارتباط نشان نداد. نگرش پیش بینی قابل توجهی برای قصد (268/0=b) و رفتار ( 638/0=b) تغذیه سالم بود. در فعالیت بدنی قصد توسط کنترل رفتار درک شده (244/0=b) و رفتار توسط هنجارهای ذهنی پیش بینی شد (424/0=b). در مدیریت استرس قصد با هنجارهای ذهنی (455/0=b) و رفتار باکنترل رفتار درک شده پیش بینی شد (767/0=b). در عدم پذیرش سیگار و الکل، نگرش ارتباط قوی با قصد (829/0=b) و کنترل رفتار درک شده ارتباط قوی با رفتار نشان داد (311/0=b). نتیجه گیری: فقدان ارتباط بین قصد و رفتار نشان می دهد که عوامل جمعیت شناختی بجز قصد ممکن است رفتار در نوجوانان را تحت تاثیر قرار دهد و مداخلات آموزشی با تمرکز بر سازه کنترل رفتار درک شده به نظر می رسد راه مهمی برای رسیدن به رفتار مورد نظر باشد. رفتار فعالیت بدنی تحت تاثیر مستقیم ساختارهای اجتماعی قرار گرفت. بنظر می رسد ارتقای رفتارهای ورزشی در این گروه سنی با همکاری خانواده موفق تر باشد.